Olympic Mountain Marmot

انجیل به روایت مرقس

تفسیر کتاب مقدس برای ایماندارن

The Gospel According to Mark
Believer’s Bible Commentary

by
William MacDonald

مقدمه

” انجیل مرقس دارای چنان جذابیت و نیرویی است كه خواننده‌ی مسیحی با مطالعه آن اشتیاق می‌یابد تا در پیروی از الگویی كه خداوند متبارك برایش به‌جا گذاشته خدمت نماید.“ اگوست فان راین

الف) جایگاه منحصر به فرد در میان کتب ‌مقدس

با توجه به اینكه انجیل مرقس، كوتاه‌ترین انجیل بوده و در حدود نود درصد مطالب آن در اناجیل متی و لوقا یا در هر دو یافت می‌شود، پس وجود آن در عهدجدید چه سودی دارد و بدون آن چه چیزی کم داشتیم؟

آثار مکشوفه از زمان فراعنه
Artifacts from the times of the Pharaohs

پیش از هر چیز، اختصار و سادگی روایات روزنامه‌گونه مرقس، انجیل او را به مقدمه‌ای ایده‌آل بر ایمان مسیحی تبدیل كرده است. این انجیل غالباً اولین كتابی است كه در زمینه‌های نوین بشارتی به زبان‌های جدید ترجمه شده است.

نه تنها سبک سرراست و مؤثر انجیل مرقس مخصوصاً برای رومیان و همتایان امروزی آنها حالتی ویژه دارد، بلكه از دیدگاه محتوا نیز از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است.

در‌حالی که مرقس در کنار چند روایت مخصوص به خود، به بسیاری از همان وقایع موجود در اناجیل متی و لوقا پرداخته اما انجیل او حاوی جزئیات متنوعی است كه دو انجیل دیگر فاقد آن هستند. به عنوان مثال او اشاره می‌کند كه عیسی چگونه به شاگردانش می‌نگریست، چگونه عصبانی می‌شد و چگونه در راه اورشلیم پیش می‌رفت. بدون تردید او این جزئیات زنده را از پطرس شنیده بود كه در اواخر عمر وی با او همکاری و مشاركت داشت. روایات کلیسائی مبین این هستند که انجیل مرقس در اصل خاطرات پطرس است و همین موضوع بیانگر جزئیات شخصی، رفتار و نحوه‌ی بیان راوی به عنوان شاهد عینی می‌باشد.

باور عمومی مفسران بر این است كه مرقس همان مرد جوانی است كه برهنه فرار کرد (۱۴:‏۵۱) و ذکر این مطلب امضائی است که او با فروتنی بر كتاب خود نهاد (عناوین نویسندگان اناجیل در متن اصلی و اولیه ذکر نشده است). از آنجا كه یوحنای مرقس در اورشلیم زندگی می‌كرد و چنان چه این مرد جوان به نحوی به انجیل مربوط نبود دلیلی برای ذكر این واقعه‌ی كوتاه وجود نداشت. پس به احتمال بسیار قوی، روایت مربوط به نگارش این انجیل به دست مرقس صحت دارد.

ب) نویسنده

اکثر نویسندگان این عقیده اولیه و رایج در کلیسا را می‌پذیرند كه انجیل دوم را یوحنای مرقس نگاشته است. او پسر مریم از اهالی اورشلیم بود كه در آنجا خانه‌ای داشت و مسیحیان از آن به عنوان محل گردهمائی و مشارکت استفاده می‌کردند.

شواهد خارج از عهدجدید برای تائید این باور، قدمت و قوت زیادی دارند و از قسمت‌های مختلف امپراتوری به دست ما رسیده‌اند. پاپیاس (حدود ۱۱۰ م.) به نقل از یوحنای پیر (احتمالاً یوحنای رسول و شاید هم از دیگر شاگردان اولیه) می‌گوید كه مرقس، همكار پطرس آن را نگاشته است. ژوستین شهید، ایرنائوس، ترتولیان، كلمنت اسكندریه، اوریجن و كتاب ”مقدمه‌ای بر ضد مارسیون“ همه با این عقیده موافق هستند.

شواهد مبتنی بر خود عهدجدید مبنی بر اینكه مرقس نویسنده‌ی این کتاب است، هر چند گسترده و جامع نیست، اما با سنت جهانی کلیسای اولیه همخوانی دارد.

به وضوح پیدا است که نویسنده سرزمین فلسطین و مخصوصاً اورشلیم را به خوبی می‌شناخته است (روایات مربوط به بالاخانه در انجیل مرقس از جزئیات بیشتری نسبت به اناجیل دیگر برخوردار است و از این رو چندان شگفت‌آور نیست كه این منزل، همان خانه دوران كودكی او باشد!) این انجیل برخی از پیش‌زمینه‌های آرامی (زبان سرزمین فلسطین در زمان عیسی) را به نمایش می‌گذارد، آداب و رسوم یهودی به صورتی قابل فهم بیان شده‌اند و روشنی و سرزندگی روایات بیانگر رابطه مستقیم نویسنده با شاهدی عینی است. طرح کلی مطالب انجیل مرقس توازی عجیبی با موعظه‌ پطرس در اعمال رسولان باب ۱۰ دارد.

روایتی كه مرقس در روم نگاشته حاوی کلمات لاتین بیشتری نسبت به سایر اناجیل است (مانند معادل کلماتی که سنتوریون، سرشماری، دینار، لژیون و حاکم ترجمه شده‌اند).

در عهدجدید ده بار نام نویسنده‌ی ما با نام غیریهودی‌اش (به زبان لاتین) یعنی ”مرقس“ و سه بار با نام ترکیبی یهودی و غیریهودی او ”یوحنای مرقس“ ذكر شده است. مرقس ابتدا ”خادم“ یا همراه پولس، بعد پسر دائی‌اش برنابا و سپس به استناد روایات معتبر، خادم پطرس قبل از مرگ او، فردی ایده‌آل برای نگارش ”انجیل خادم كامل“ محسوب می‌شود.

ج) تاریخ نگارش

تاریخ نگارش مرقس حتی برای محققان محافظه‌كار و معتقد به كتاب‌مقدس مورد مناقشه است. در حالی كه هیچ تاریخی را نمی‌توان با قطعیت بیان كرد، اما تاریخی که نگارش آن را قبل از سقوط و ویرانی اورشلیم می‌داند احتمالاً به واقعیت نزدیکتر است.

روایات مربوط به نگارش انجیل مرقس دو گونه هستند. روایاتی که می‌گویند مرقس موعظه‌های پطرس در باب زندگی خداوند ما را پیش از وفات او (قبل از۶۴-‏۶۸ م.) به رشته‌ی تحریر درآورد و آنهائی که دست به قلم بردن مرقس را بعد از درگذشت پطرس می‌دانند.

مخصوصاً اگر مرقس اولین انجیلی باشد كه نوشته شده و امروزه غالباً بر این باورند، باید تاریخ نگارش آن را پیش از این دانست تا لوقا توانسته باشد از مطالب مرقس استفاده كند. برخی محققین تاریخ نگارش انجیل مرقس را اوایل دهه۵۰ میلادی می‌دانند، اما تاریخی بین سال‌های ۵۷ تا ۶۰ به نظر كاملاً محتمل است.

د) پیش‌زمینه و موضوع

در این انجیل با داستان شگفت‌انگیز خادم كامل خدا، خداوند ما عیسی مسیح روبرو می‌شویم. این کتاب داستان کسی است كه جلال خیره کننده خود در آسمان را ترک نمود و صورت غلام را بر زمین پذیرفت (فی۷:‏۲). داستان بی‌همتای كسی است كه ”نیامد تا خدمت كرده شود، بلكه خدمت كند و تا جان خود را فدای بسیاری كند“ (مرقس ۱۰:‏۴۵).

اگر به یاد آوریم كه این خادم كامل كسی جز خدای پسر نیست و او به میل و اراده‌ی خود صورت غلام را پذیرفت و خادم انسان‌ها شد، این انجیل با شکوه لایزالی بر ما خواهد درخشید. در اینجا پسر تن‌گرفته خدا را می‌بینیم که همچون انسانی وابسته بر زمین زندگی می‌کند. تمامی اعمال و رفتار او در اطاعت کامل از اراده‌ ی پدرش بود و کارهای عظیم و عجیب او همه به قدرت روح‌القدس انجام می‌شد.

نویسنده، یوحنای مرقس، یكی از خادمین خداوند بود كه خدمت خود را خوب آغاز كرد، مدتی در سایه قرار گرفت (اعمال رسولان ۱۵:‏۳۸) و در آخر دوباره به خدمت ثمربخش خود بازگشت (۲-‏تیموتائوس ۴:‏۱۱).

سبک نگارش مرقس سریع، قدرتمند و موجز است. تأکید او بیشتر بر اعمال خداوند است تا سخنانش و شاهد این ادعا ثبت نوزده معجزه و تنها چهار مثل از عیسی مسیح می‌باشد.

به هنگام مطالعه این انجیل باید به دنبال كشف سه موضوع باشیم. (۱) چه می‌گوید؟ (۲) چه مفهومی دارد؟ (۳) چه درسی برای من دارد؟ برای تمام كسانی كه می‌خواهند خادم وفادار و راستین خداوند باشند، این انجیل می‌تواند دستورالعمل و الگوی گرانبهایی برای خدمت باشد.

طرح کلی انجیل مرقس
۱ - آماده شدن خادم (۱:‏۱-‏۱۳)
۲ - خدمت اولیه خادم در جلیل (۱:‏۱۴-‏۳:‏۱۲)
۳ - دعوت و آموزش شاگردان توسط خادم (۳:‏۱۲-‏۸:‏۳۸).
۴ - سفر خادم به اورشلیم (باب‌های ۹، ۱۰)
۵ - خدمت خادم در اورشلیم (باب‌های ۱۱، ۱۲)
۶ - خطابه خادم در مورد آینده جهان (باب ۱۳)
۷ - رنج و مرگ خادم (باب‌های ۱۴، ۱۵)
۸ - پیروزی خادم (باب ۱۶)