Ancient Pergamon Temple

۵. تعاليمي خاص در مورد اقشار گوناگون ايمانداران (۵ :‏۱-‏۲:‏۶)

الف) گروه ‌هاي گوناگون سني (۵:‏۱-‏۲)

۵:‏۱ اين آيه ما را با رفتار تيموتائوس نسبت به اعضاي خانواده‌یِ مسيحي آشنا مي‌سازد، خانواده‌اي كه مي‌خواهد در ميان آنان خدمت كند. تيموتائوس كه جوان‌تر بود و شايد هم كمي پرخاشگر وسوسه مي‌شد در مقابل افراد پير ناشكيبا و پرخاشگر باشد؛ از اين رو، به او تذكر داده مي‌شود مرد پير را توبيخ نمايد، بلكه چون پدر او را نصيحت كند. شايسته نيست كه او به عنوان مردي جوان‌تر بر چنين اشخاصي پرخاش نمايد.

همچنين اين خطر وجود داشت كه اين خادم جوان مسيحي نسبت به جوانان ديدگاهي سلطه‌جويانه اتخاذ نمايد. از اين رو پولس به او مي‌گويد كه او بايد با جوانان همچون برادران خود رفتار نمايد؛ او بايد همچو يكي از آنها باشد و نه اينكه خود را برتر از آنها بداند.

۵:‏۲ با زنان پير بايد همچون مادران رفتار شود همراه با صحبت، و احترامي كه شايسته‌ی آنان است.

عفت بايد از ويژگي رفتار او با زنان جوان باشد. او نه تنها بايد از آن‌چه كه كاملاً گناه‌آلود است اجتناب نمايد، بلكه از اعمال و رفتارهاي نسنجيده‌اي كه جلوه‌یِ بد دارند نيز پرهيز نمايد.

ب) بيوه ‌زنان (۵:‏۳-‏۱۶)

۵:‏۳ پولس از آيات ۳-‏۱۶ به موضوع بيوه‌زنان در كليساي محلي و رفتاري كه نسبت به آنها بايد ادا شود مي‌پردازد.

پيش از هر چيز، كليسا بايد بيوه‌زنان را كه اگر في‌الحقيقه بيوه هستند محترم دارد. محترم در اينجا نه تنها حاوي مفهوم احترام بلكه مفهوم كمك مالي را نيز دربر دارد. يك بيوه‌ی حقيقي كسي است كه هيچ وسيله‌ی امرار معاش ندارد و براي رزق و روزي چشم اميد به سوي خداوند دارد. او هيچ خويشاوندي ندارد كه به او كمك نمايد.

۵:‏۴-‏۵ طبقه‌ی دوم از بيوه‌زنان در اين آيه توصيف شده‌اند. اين‌ها كساني هستند كه فرزندان يا نواده‌ها دارند. در چنين موردي، فرزندان بايد بياموزند كه با جبران تمام زحماتي كه مادرشان (يا مادربزرگشان) در حق آنها انجام داده است دينداري عملي را در خانه نشان دهند. اين آيه به طور واضح به ما مي‌آموزد كه دينداري در خانه آموخته می‌شود. اين واقعاً شهادت بدي براي ايمان مسيحي است كه با صداي بلند از مذهب شخصي سخن گوييم پس آنهايي را كه توسط پيوندهاي طبيعي با ما در ارتباطند را ناديده انگاريم.

در نظر خدا پسنديده است كه مسيحيان از اجداد خود كه استطاعت مالي ندارند مراقبت نمايند. در افسسيان ۶:‏۲ پولس به طور واضح تعليم می‌دهد:‏ «پدر و مادر خود را احترام نما، كه اين حكم اول با وعده است.» همان‌گونه كه قبلاً هم گفتيم، بيوه‌یِ حقيقي كسي است كه هيچ منبع درآمدي ندارد و براي نان روزانه‌یِ خود همواره چشم اميد به سوي خدا دارد.

۵:‏۶-‏۷ نقطه‌ی مقابل بيوه‌یِ ديندار آيه ۵ كسي است كه تن به عياشي مي‌دهد. بر سر اين موضوع كه آيا چنين زني يك ايماندار حقيقي است يا شخصي متظاهر اختلا‌‌نظر وجود دارد. ما معتقديم كه او يك مسيحي واقعي است ـ اما به وضع بد گذشته دچار شده است ـ از نظر رابطه با خدا و مفيد بودن براي خدا چنين شخصي مرده است. تيموتائوس بايد در برابر چنين بيوه‌زناني كه تن به عياشي مي‌دهند هوشيار باشد و به مسيحيان تعليم دهد كه از كساني مراقبت نمايند كه با آنها رابطه‌ی خويشاوندي داشته و تهي‌دست هستند.

۵:‏۸ اهميت تدبير براي خويشان وعلی‌الخصوص اهل خانه درجه يك در اينجا مورد تأكيد قرار گرفته است. تصور ورزيدن در اين امور برابر است با انكار ايمان. ايمان مسيحي دائماً اصرار مي‌ورزد كه ايمانداران حقيقي بايد يكديگر را كمك كنند. هنگامي كه يك مسيحي در انجام اين امر كوتاهي ورزد، او منكر همان حقيقتي است كه مسيحيت تعليم مي‌دهد. چنين شخصي پست‌تر از بي‌ايمان است چرا كه بسياري از بي‌ايمانان به خويشاوندان خود كمك مي‌كنند. همچنين بايد گفت كه يك شخص مسيحي با تصور ورزيدن در اين امر باعث شرمندگي نام خداوند مي‌شود، كاري كه يك بي‌ايمان هم انجام نمي‌دهد.

۵:‏۹ از اين آيه در مي‌يابيم كه در هر كليساي محلي فهرستي از اسامي ثبت مي‌شد، كه بيانگر بيوه‌زناني بود كه توسط كليسا مراقبت و حمايت مي‌شدند. پولس در اينجا تصريح مي‌كند كه نام هر بيوه‌زني كه ثبت مي‌شود نبايد كمتر از شصت ساله باشد.

عبارت يك شوهر كرده باشد همان مشكلات مربوط به ازدواج اسقفان و شماسان را مطرح مي‌كند. در مورد اين موضوع نيز همان تفسيرها ارايه شده است. بي‌گمان مقصود اين است كه زندگي او عاري از سرزنش و هر سوءظني مبني بر انجام اعمال غيراخلاقي باشد.

۵:‏۱۰ براي ثبت نام بيوه‌زن، او بايد به انجام اعمال صالحه كه بايد از ويژگي‌هاي ايماندار روحاني به شمار آيد مشهور باشد.

ترديدي نيست كه مقصود از عبارت اگر فرزندان پرورده باشد اين است كه او بايد آنها را طوري تربيت ساده‌ی فرزندان چندان فايده‌اي ندارد، بلكه خوب تربيت كرن مهم است.

يكي ديگر از نشانه‌هاي بيوه‌زن ديندار اين است كه او نسبت به غربا مهمان‌نواز است. در عهد جديد بارها و بارها بزرگواري مهمان‌نوازي ذكر شده و مورد تحسين قرار گرفته است.

شستن پاهاي مهمان يكي از وظايف غلام بود. پس بي‌گمان مقصود در اينجا اين است كه بيوه‌زن خدمات بسيار پرزحمتي براي ديگر ايمانداران كشيده باشد. اما همچنين مي‌تواند مقصود شستن پا‌‌هاي مقدسين به شكل روحاني باشد، شستن با كلام خدا. البته مقصود خدمت عمومي نيست بلكه تنها مقصود ديدار از خانه‌ی او و استفاده از كلام خدا است به شكلي كه ايمانداران را از آلودگي‌هايي كه در كار روزانه بدان آغشته شده‌اند بشويد.

كمك به زحمت‌كشان اشاره‌اي است به انجام اعمال رحيمانه در حق كساني كه بيمار، عزادار ‌يا در تنگنا قرار دارند.

جان كلام اينكه براي اينكه نام بيوه‌زن در فهرست جماعت محلي ثبت گردد بايد از هر كار نيكو پيروي كرده باشد.

۵:‏۱۱ درك اين آيه بسيار دشوار است اما به نظر مقصود اين باشد؛ به طور كلي اشتباه است كه به بيوه‌زنان جوان در كليسا مسئوليتي سپرده شود. آنها كه جوان هستند، احتمالاً خواهش نكاح دوباره خواهند داشت. البته اين موضوع ف‌‌النفسه اشتباه نيست، اما ممكن است اين خواهش آن قدر قوي باشد كه اين بيوه‌زنان جوان تن به ازدواج با بی‌ايمان در دهند. پولس موضوع را سركشي از مسيح مي‌خواند. هنگامي كه بحث انتخاب ميان ازدواج با بي‌ايمان و ازدواج نكردن به خاطر محبت به مسيح و اطاعت از كلام او پيش مي‌آيد، بيوه‌زن جوان مايل به ازدواج است. مسلماً‌ اين موضوع باعث شرمساري كليسايي خواهد بود كه او را كمك مي‌كرده است.

۵:‏۱۲ مقصود از ملزم شدن در اينجا عذاب و فلاكت ابدي نمي‌باشد، بلكه مقصود تنها اين است كه اين داوري و الزام به خاطر اين است كه ايمان نخست را برطرف كرده‌اند. زماني او اقرار مي‌كرد به عيسي مسيح خداوند وفادار و سرسپرده‌ی اوست، اما اكنون فرصت ازدواج مي‌يابد آن هم با كسي كه مسيح را دوست ندارد، وفاداري و تعهد خود نسبت به مسيح را فراموش كرده در پي يك بي‌ايمان می‌رود، و به داماد آسماني خيانت مي‌كند.

پولس بيوه زنان جوان را به خاطر ازدواج كردن به باد انتقاد نمي‌گيرد. در حقيقت او آنها را به ازدواج تشويق مي‌نمايد (آيه ۱۴). او تنها مشكلي كه در اين امر مي‌بيند آفت روحاني آنهاست، اينكه براي ازدواج با يك مرد اصول روحاني را ترك مي‌كنند.

۵:‏۱۳ اگر كليساي محلي بخواهد مسئوليت كامل كمك مالي به بيوه‌زنان جوان را متقبل شود باعث ترغيب آنها به بيهوده‌گويي مي‌شود. آنها به جاي اينكه به مسئوليت‌هاي خود بپردازند، بيهوده‌گو و فضول خواهند شد، و با اموري سرگرم مي‌شوند كه اصلاً به آنها ارتباطي ندارد. هيچ اقدامي از سوي كليساي محلي نبايد ترغيب كننده‌ی‌ چنين رفتاري باشد، همان‌گونه كه قبلاً هم گفتيم، چنين امري باعث مي‌شود شهادت نامطلوبي از مسيحيت به جا گذاشته شود.

۵:‏۱۴ پس پولس به عنوان يك اصل كلي مي‌گويد، بهتر است زنان جوان نكاح شوند و اولاد بزايند، و يك زندگي مسيحي بی‌ملامت تشكيل دهند. مسلماً‌ پولس دريافته بود كه براي هر بيوه‌ی جواني امكان ازدواج وجود ندارد. معمولاً مردان در اين زمينه پيش‌قدم مي‌شوند. اما او فقط يك اصل كلي مطرح مي‌كند كه بتوان در صورت امكان از آن پيروي نمود.

خصم، يا شيطان، دائماً بهانه‌اي است كه مسيحيت را بدنام سازد، و پولس در اينجا هشدار مي‌دهد كه مبادا چنين امور مشروعي باعث مذمت شيطان شود.

۵:‏۱۵ آن‌چه پولس در اينجا درباره‌ی بيوه‌زنان جوان مي‌گويد تنها حدس و گمان نيست. بلكه رخ داده بود. بعضي به عقب شيطان برگشته بودند، چرا كه به خداي شيطان گوش فراداده بودند و يك زوج، بی‌ايمان انتخاب كرده و از كلام خداوند نااطاعاتي كرده بودند.

۵:‏۱۶ اكنون به بحث درباره‌ی وظيفه‌ی خويشاوندان در مراقبت از بيوه‌هاي خود پرداخته مي‌شود. اگر مرد يا زن مؤمن در خانواده بيوه‌اي دارد كه نياز به كمك دارد، پس ايماندار بايد اين مسئوليت را متقبل شود تا كليسا بتواند به مراقبت از كساني بپردازد كه در تنگنا قرار داشته و هيچ خويشاوند نزديكي ندارند.

تمام اين عبارات، يعني آيات ۳-‏۱۶، به ما مي‌گويد كه كليسا تحت شرايط خاص بايد چگونه عمل نمايد، نه اينكه اگر شرايط مخففه (تخفيف دهنده)‌اي وجود دارد يا اگر قادر است كه چنين و چنان كند وارد عمل شود. طول اين پاراگراف بيانگر اين امر است كه اين موضوع در نظر روح‌القدس بسيار پراهميت است، ليكن امروزه از سوي بسياري از جوامع مسيحي ناديده انگاشته می‌شود.

پ) كشيشان (۵:‏۱۷-‏۲۵)

۵:‏۱۷ ادامه‌ی اين باب به موضوع كشيشان می‌پردازد. پولس در وهله‌ی اول اين قائده را مطرح مي‌كند كه كشيشاني كه نيكو پيشوايي كرده‌اند، بايد مستحق حرمت مضاعف باشند. بهتر است پيشوايي را «رهبري كردن» ترجمه كرد (داربي). در اينجا موضوع بر سر تسلط نيست، بلكه الگو بودن. چنين كشيشاني مستحق حرمت مضاعف هستند. احتمالاً مقصود از حرمت همان احترام قايل شدن است، اما مفهوم پرداخت مالي نيز در آن نهفته است (متي ۶:‏۱۵). حرمت مضاعف هر دو مفهوم را دربر دارد. قبل از هر چيز، او به خاطر كارش مستحق است از سوي قوم خدا مورد احترام واقع شود، اما اگر وقت او كاملاً در اين كار صرف می‌شود، او مستحق دريافت كمك مالي نيز است. احتمالاً‌ آناني كه در كلام و تعليم محنت مي‌كشند كساني هستند كه وقت زيادي را صرف موعظه و تعليم مي‌كنند و بدين‌سان قادر نيستند در جايي به طور مداوم مشغول به كار شوند.

۵:‏۱۸ در اينجا دو آيه از كتاب‌مقدس به عنوان دليلي براي پرداخت مزد به كشيش ارايه شده است. آيه اول تثنيه ۲۵:‏۴ است، و آيه دوم از لوقا ۱۰:‏۷ گرفته شده است. اين آيه به طور خاص الهامي بودن كتاب‌مقدس را بر ما روشن مي‌سازد. پولس يك آيه از عهد عتيق و یکی هم از عهد جديد گرفته، آنها را در كنار هم و در يك سطح قرار مي‌دهد، هر دو را به كتاب مربوط مي‌داند. مبرهن است كه پولس مكتوبات عهد جديد را نيز داراي همان اقتدار عهد عتيق می‌داند.

اين كلام به ما تعليم مي‌دهد گاوي كه در امر برداشت محصول مورد استفاده قرار مي‌گيرد نبايد از خوردن خرمن منع شود. همچنين يك مزدور مستحق دريافت قسمتي از ثمره‌ی كار خود است. در مورد كشيشان نيز وضعيت به همين صورت است. علي‌رغم اين حقيقت كه ممكن است كار آنها بدني نباشد، با اين حال آنها مستحق حمايت مالي از طرف قوم خدا هستند.

۵:‏۱۹ از آنجايي كه كشيشان در كليسا داراي مسئوليت هستند، آنها به طور خاص هدف تهاجم شيطان قرار دارند. از اين رو روح خدا براي محافظت آنها در برابر اتهامات ناروا اقدامي انجام مي‌دهد. اين اصل مطرح شده است كه تا هنگامي كه اتهام با شهادت دو يا سه شاهد تأييد نشود هيچ اقدام انضباطي نبايد بر عليه يك كشيش صورت گيرد. در حقيقت،‌اين اصل براي تمام اعضا كاربرد دارد، اما در اينجا در مورد كشيشان مورد تأكيد قرار مي‌گيرد، زيرا كه هميشه خطر اتهام ناروا آنها را تهديد مي‌كند.

۵:‏۲۰ در مواردي كه گناه كشيشي ثابت شود به طوري كه باعث لطمه زدن به وجه‌یِ كليسا شود، چنين مردي بايد در حضور ديگران توبيخ شود. اين عمل جدي بودن گناه در خدمت مسيحي را بر ايمانداران روشن مي‌سازد و درس عبرتي در زنگي ديگران مي‌شود.

برخي از مفسران بر اين باورند كه آيه‌ی ۲۰ به طور خاص براي كشيشان كاربرد ندارد، بلكه براي تمام مسيحيان. مسلماً اين اصل براي تمام مسيحيان كاربرد دارد، اما چارچوب متن آن را به كشيشان مربتط مي‌سازد.

۵:‏۲۱ به هنگام اعمال تنبيه انضباطي در كليساي محلي، از دو خطر بايد اجتناب ورزيد. خطر اول غرض‌ورزي و، ديگري طرفداري است. بسيار سهل است كه ناعادلانه بر شخصي غرض‌ورزي كنيم. همچنين طرفداري از شخصي خاص، به خاطر ثروت، جايگاهي كه در اجتماع دارد و يا شخصيت او بسيار سهل است. از اين رو پولس با جديت تمام تيموتائوس را در حضور خدا و مسيح عيسي و نيز در حضور فرشتگان برگزيده اين مسئوليت را به تيموتائوس مي‌سپارد كه تا هنگامي كه حقايق روشن نشوند و يا بدون طرفداري از شخص خاصي تنها به خاطر اينكه دوست او و يا شخص معروفي است بر شخصي قضاوت نكند. هر اتهامي بايد در حضور خدا و خداوند عيسي و نيز در حضور فرشتگان رسيدگي شود. فرشتگان ناظران بر دنيايي كه ما در آن زندگي مي‌كنيم هستند، و آنها بر عدالت كامل در امور انضباطي كليسا واقف هستند. فرشتگان برگزيده كساني هستند كه در گناه و طغيان برعليه خدا شركت نجسته، بلكه وضعيت اوليه خود را حفظ كرده‌اند.

۵:‏۲۲ هنگامي كه اشخاص معروف به عضويت كليسا درمي‌آيند، گاهي اوقات اين ميل وجود دارد كه به سرعت مسئوليتي در كليسا به آنها سپرده شود. در اينجا پولس به تيموتائوس هشدار مي‌دهد كه در به كار گرفتن اعضاي جديد عجله نكند و نيز نبايد با کسانی كه شخصيت آنها بر او ناشناخته است شريك گردد، مبادا با اين كار در گناهان آنها شريك شود. نه تنها او بايد خود را از نظر اخلاقي پاك نگاه دارد بلكه از همكاري با گناهان ديگران نيز بري باشد.

۵:‏۲۳ مشخص نيست كه اين آیه چگونه با آيات قبل ارتباط دارد. شايد پولس رسول خردمندانه پيش‌بيني مي‌كرد كه درگيري تيموتائوس در مسايل و مشكلات جماعت تأثير نامطلوب بر او خواهد گذاشت. اگر چنين باشد، تيموتائوس اولين و آخرين شخصي نبود كه از چنين موضوعي رنج م‌‌برد! به احتمال قريب به يقين تيموتائوس نيز يكي از قربانيان آب‌آلوده بود كه هنوز هم در بسياري از نقاط دنيا متداول است. اين نصيحت پولس كه، «ديگر آشامنده‌ی آب فقط مباش» بدين‌معناست كه تيموتائوس نبايد آب را بدون شرابي كم ميل نمايد. پولس استفاده‌ی شرابي كم بهت شكمش و نيز ضعف‌هاي بسيار را به او توصيه مي‌كند. اين آيه تنها استفاده‌ی دارويي از شراب را توصيه مي‌كند و نبايد به عنوان بهانه‌اي براي افراط در نوشيدن آن به كار گرفته شود.

ترديدي نيست كه مقصود در اينجا شراب واقعي است و نه آب انگور. بعيد است كه در آن زمان آب انگور هم بوده باشد، زيرا آب انگور توسط عمل پاستوريزه كردن انجام مي‌شود، فرايندي كه در آن زمان هنوز ناشناخته بود. اين حقيقت كه مقصود شراب واقعي بوده است به طور تلويحي در عبارت «شرابي كم» بيان شده است. اگر شراب واقعي نبود، پس نيازي نبود كه حتماً ذكر شود اندك شرابي ميل شود.

اين آيه همچنين موضوع شفاي الهي را پررنگ‌تر مي‌سازد. گرچه پولس خود يك رسول بود، و بي‌گمان اين قدرت را داشت كه تمام امراض را شفا دهد، اما با اين حال همواره از اين قدرت استفاده نمي‌كند. او در اينجا استفاده‌یِ شراب را براي درد شكم تأييد مي‌كند.

۵:‏۲۴ به نظر پولس در اين آيه دوباره به موضوع مطرح شده در آيه‌ی ۲۲ مي‌پردازد، جايي كه به تيموتائوس هشدار مي‌دهد كه براي دست گذاشتن بر اشخاص عجله نكند. آيه‌ی ۲۴ و ۲۵ اين موضوع را بيشتر شرح مي‌دهند.

گناهان بعضي آشكار است و آن قدر مبرهن است كه مي‌توان آنها را به شخصي تشبيه كرد كه شيپور به دهان در جلوي مردي گام برمي‌دارند و تمام طول مسافت راه را ته به محكمه‌ی داوري صدا در داده او را گناهكار اعلان مي‌كنند. اما موضوع اصلاً اين نيست. بعضي كه گناهكار هستند چندي بعد گناهشان آشكار خواهد شد.

در مودر قشر اول، شايد شخص مستي را در ذهن تصور نماييم كه ماهيشتان بر تمام جامعه آشكار است ـ از سويي ديگر، مي‌توان شوهري را تصور نمود كه با زني ديگر رابطه‌اي عاشقانه برقرار كرده است. ممكن است جماعت اين موضوع را نداند، اما بعدها اين رسوايي برملا شود.

۵:‏۲۵ اين موضوع تا حدي در مورد اشخاص نيكوكار هم صادق است. مسلماً‌ زماني برخي همچون انسان خوبي جلوه‌گر می‌شوند. برخي ميانه‌رو و گوشه‌گير، و تنها در گذر زمان است كه نيكويي آنان آشكار مي‌شود. از اين عبارات چنين مي‌آموزيم كه نبايد در برخورد اول بر شخص قضاوت نماييم، بلكه اجازه دهيم زمان ماهيت واقعي او را مشخص كند.

اولتيموتيوس

فصل   ۵

۱  مرد پیر را توبیخ منما بلکه چون پدر او را نصیحت کن، و جوانان را چون برادران؛

۲  زنان پیر را چون مادران؛ و زنان جوان را مثل خواهران با کمال عفّت؛

۳  بیوه‌زنان را اگر فی‌الحقیقت بیوه باشند، محترم دار.

۴  امّا اگر بیوه‌زنی فرزندان یا نواده‌ها دارد، آموخته بشوند که خانهٔ خود را با دینداری نگاه دارند و حقوق اجداد خود را ادا کنند، که این در حضور خدا نیکو و پسندیده است.

۵  امّا زنی که فی‌الحقیقت بیوه و بی‌کس است، به خدا امیدوار است و در صلوات و دعاها شبانه‌روز مشغول می‌باشد.

۶  لیکن زن عیّاش در حال حیات مرده است.

۷  و به این معانی امر فرما تا بی‌ملامت باشند.

۸  ولی اگر کسی برای خویشان و علی‌الخصوص اهل خانهٔ خود تدبیر نکند، منکر ایمان و پست‌تر از بی‌ایمان است.

۹  بیوه‌زنی که کمتر از شصت ساله نباشد و یک شوهر کرده باشد، باید نام او ثبت گردد،

۱۰  که در اعمال صالح نیک‌نام باشد، اگر فرزندان را پرورده و غُرَبا را مهمانی نموده و پایهای مقدّسین را شسته و زحمتکشان را اعانتی نموده و هر کار نیکو را پیروی کرده باشد.

۱۱  امّا بیوه‌های جوانتر از این را قبول مکن، زیرا که چون از مسیح سرکش شوند، خواهش نکاح دارند

۱۲  و ملزم می‌شوند از اینکه ایمان نخست را برطرف کرده‌اند؛

۱۳  و علاوه بر این خانه به خانه گردش کرده، آموخته می‌شوند که بیکار باشند؛ و نه فقط بیکار، بلکه بیهوده‌گو و فضول هم که حرفهای ناشایسته می‌زنند.

۱۴  پس رأی من این است که، زنان جوان نکاح شوند و اولاد بزایند و کدبانو شوند و خصم را مجال مذمّت ندهند؛

۱۵  زیرا که بعضی برگشتند به عقب شیطان.

۱۶  اگر مرد یا زنِ مؤمن، بیوه‌ها دارد ایشان را بپرورد و بار بر کلیسا ننهد تا آنانی را که فی‌الحقیقت بیوه باشند، پرورش نماید.

۱۷  کشیشانی که نیکو پیشوایی کرده‌اند، مستحقّ حرمت مضاعف می‌باشند، علی‌الخصوص آنانی که در کلام و تعلیم محنت می‌کشند.

۱۸  زیرا کتاب می‌گوید، گاو را وقتی که خرمن را خرد می‌کند، دهن مبند و مزدورْ مستحقّ اجرت خود است.

۱۹  ادّعایی بر یکی از کشیشان جز به زبان دو یا سه شاهد مپذیر.

۲۰  آنانی که گناه کنند، پیش همه توبیخ فرما تا دیگران بترسند.

۲۱  در حضور خدا و مسیح عیسی و فرشتگان برگزیده تو را قسم می‌دهم که، این امور را بدون غرض نگاه داری و هیچ کاری از روی طرفداری مکن.

۲۲  و دستها به زودی بر هیچ‌کس مگذار و در گناهان دیگران شریک مشو، بلکه خود را طاهر نگاه دار.

۲۳  دیگر آشامندهٔ آب فقط مباش، بلکه بجهت شکمت و ضعفهای بسیار خود شرابی کم میل فرما.

۲۴  گناهان بعضی آشکار است و پیش روی ایشان به داوری می‌خرامد، امّا بعضی را تعاقب می‌کند.

۲۵  و همچنین اعمال نیکو واضح است و آنهایی که دیگرگون باشد، نتوان مخفی داشت.