Persian Scripture

اعمال رسولان

تفسیر کتاب مقدس برای ایماندارن

ویلیام مک دونالد

The Acts of the Apostles
Believer’s Bible Commentary

by
William MacDonald

مقدمه

«در این اثر، موضوع اصلی مسیح است، کلیسا وسیله و روح‌القدس قدرت.» — دبلیو گراهام اسکروجی

الف) جایگاه منحصر به فرد در میان کتب مقدس

اعمال رسولان تنها تاریخ الهامی عهدجدید و اولین تاریخ کلیسا است؛ و نیز تنها کتابی که تاریخ کلیسای اولیه و روزهای آغازین ایمان مسیحی را پوشش ‌می‌‌دهد. کتب دیگر همه با ذکر برخی روایات و سنت‌‌ها (و بسیاری حدس و گمان‌¬ها) به کار لوقا نظر داشته‌¬اند. فقدان این کتاب برای ما بسیار گران تمام ‌می‌‌شد. اگر از زندگی خداوند‌مان در اناجیل مستقیماً به رسالات برویم، با شکاف بسیار بزرگی روبرو هستیم که عبور از آن دشوار است. مخاطبانِ رسالات کدام جماعات هستند و اصولاً این اجتماعات چگونه شکل گرفتند؟ اعمال رسولان به این سوال و بسیاری سوالات دیگر پاسخ ‌می‌‌دهد. این کتاب نه تنها پلی بین زندگی مسیح و تعلیم زندگی مسیحی در رسالات، بلکه حلقه‌¬ای ارتباطی بین یهودیت و مسیحیت و نیز مابین شریعت و فیض محسوب ‌می‌‌شود. این امر یکی از بزرگترین مشکلات موجود برای تفسیر کتاب اعمال را شکل ‌می‌‌دهد، یعنی توسعه‌ی تدریجی افق¬‌های مسیحیت از یک جنبش کوچک یهودی در اورشلیم به سوی ایمانی جهانی که حرکت خود را از این شهر باشکوه آغاز کرده است.

تخت جمشید

ب) نویسنده

همان‌گونه که همه اتفاق نظر دارند، نویسنده‌ی انجیل لوقا و اعمال یک شخص است. اگر نویسنده‌ی انجیل سوم لوقا باشد، پس نویسنده‌ی اعمال نیز لوقا است و برعکس (ر.ک مقدمه لوقا).

شواهد خارجی مبنی بر اینکه لوقا کتاب اعمال را نگاشته، بسیار وسیع، قوی و قدیمی هستند. مقدمه‌ی ضد مارسیون بر انجیل لوقا (۱۶۰-‏۱۸۰ م)، فهرست موراتوری (۱۷۰-‏۲۰۰ م) و پدرانِ اولیه‌ی کلیسا، ایرنائوس، کلمنت اسکندریه، ترتولیان و اوریجن همه بر نویسندگی لوقا اتفاق نظر دارند. تقریباً تمام کسانی که پس از این نام‌ها در تاریخ کلیسا ظهور کردند، از جمله نویسندگان معتبری چون اوزبیوس و جروم نیز بر همین باور هستند.

شواهد داخلی در کتاب اعمال مبنی بر نویسندگی لوقا سه جنبه دارد. نویسنده در ابتدای کتاب اعمال به طور خاص به کتاب اول خود که تقدیم به تئوفیلس نگاشته بود اشاره ‌می‌‌کند. لوقا ۱:‏¬۱-‏۴ بیانگر این امر است که انجیل سوم انجیلی هدفمند بوده است. سبک، نگرش دلسوزانه، واژگان، تأکید دفاعیاتی و بسیاری جزئیات کوچک این دو کتاب را به هم پیوند داده است. هدف این نبوده که لوقا نیز به مانند دیگر اناجیل باشد، بلکه تردیدی نیست که انجیل لوقا و اعمال در کنار یکدیگر همچون رسالات اول و دوم قرنتیان باشند.

دوم، از متن کتاب اعمال به روشنی ‌می‌‌توان دریافت که نویسنده همسفر پولس بوده است. این امر در عبارات معروفِ «ما» (۱۶:‏¬۱۰-‏۱۷؛ ۲۰:‏¬۵-‏۳۱؛ ۱۸؛ ۲۷:‏¬۱؛ ۲۸:‏¬۱۶) کاملاً مشهود است، جائی که نویسنده در بطن ماجرا ظاهر ‌می‌‌شود. تلاش¬‌های شکاکان مبنی بر توجیه این امر به عنوان یک ارتباط «خیالی» قانع کننده نیست. اگر هدف این بود که این اثر موثق جلوه نماید، پس چرا نویسنده به ندرت و با ظرافت خاص به خود اشاره کرده است-‏ و چرا مرجع ضمیر «ما» در متن مشخص نیست؟

سرانجام، هنگامی که دیگر همراهان پولس که نویسنده به صورت سوم شخص از آنها یاد کرده و همچنین همراهانی را که در عبارات ضمیر «ما» با پولس همراه نبوده‌¬اند از این مجموعه حذف نمائیم، تنها شخصی که باقی ‌می‌‌ماند لوقا است..

ج) تاریخ نگارش

گرچه تعیین تاریخ نگارش برخی از کتب عهد جدید چندان ضرورت ندارد، اما تاریخ نگارش کتاب اعمال بسیار مهم است، چرا که این کتاب به طور خاص تاریخ کلیسا و اولین کتاب در این زمینه به شمار ‌می‌‌¬آید.

محققان سه تاریخ برای نگارش کتاب اعمال در نظر گرفته‌¬اند، دو گروه لوقا را نویسنده ‌می‌‌دانند و یک گروه این موضوع را رد ‌می‌‌کنند:‏

۱. محال است که او در قرن دوم این کتاب را نگاشته باشد چرا که بعید است او فراتر از سال ۸۰ یا حداکثر سال ۸۵ میلادی زندگی کرده باشد. در حالی که برخی از محققان (لیبرال) بر این گمان هستند که نویسنده از اثر فلاویوس ژوزف به نام دوران باستان (Antiquities) سود جسته، ارجاعات آنان در مورد تئودا با اعمال ۵:‏¬۳۶ مطابقت ندارد و شباهت¬‌های موجود به هیچ وجه قانع کننده نیستند.

۲. عقیده رایج این است که لوقا انجیل خود و نیز کتاب اعمال را بین سال‌‌های ۷۰ تا ۸۰ م نگاشته است. این تاریخ فرصت خوبی برای لوقا بود تا از انجیل مرقس برای نگارش کتاب خود استفاده نماید (احتمالاً از سال ۶۰).

۳. یک استدلال قوی این است که لوقا نگارش کتاب اعمال را درست هنگامی که وقایع کتاب پایان ‌می‌‌یابد به انتها رسانده است، یعنی اولین حبس پولس در روم.

ممکن است لوقا در نظر داشته که جلد سوم آثار خود را به نگارش درآورد (البته این کار در اراده خدا نبود) و شاید از این رو لوقا رویداد‌های مصیبت¬‌بار و جفا‌های بین سال‌‌های ۶۳ الی ۷۰ میلادی را ذکر نمی‌‌کند. با این حال عدم اشاره به وقایع زیر، تاریخی مقدم‌¬تر را به ما پیشنهاد می‌‌کند:‏ جفای سخت نرون بر مسیحیان بعد از آتش¬سوزی شهر روم (۶۴)؛ جنگِ یهودیان با دولت روم (۶۶-‏۷۰)؛ شهادت پطرس و پولس (اواخر دهه ۶۰)؛ و واقعه‌ی بسیار تلخ برای یهودیان و مسیحیان یهودی¬‌تبار یعنی ویرانی اورشلیم. از این رو به احتمال قریب به یقین لوقا کتاب اعمال را به هنگام زندانی شدن پولس در روم، تقریباً در سال ۶۲ یا ۶۳ میلادی نگاشته است.

د) زمینه و موضوع

کتاب اعمال رسولان انعکاس زندگی و عمل است. ما در این کتاب کار روح‌القدس را می‌بینیم که چگونه کلیسا را شکل می‌‌دهد، بدان قوت می‌‌بخشد و آن را می‌‌گستراند. این کتاب ثبت باشکوهی از اعمال عظیم روح‌القدس است که با استفاده از ابزارهای ضعیف و ناچیز، سهمگین‌¬ترین موانع را از سر راه برمی‌‌دارد، روش‌‌های نامتعارف را به کار می‌‌گیرد و به نتایج بسیار شگفت‌¬انگیز نائل می‌‌شود.

روایت کتاب اعمال درست با پایان یافتن رویدادهای اناجیل آغاز می‌‌شود، سپس با عباراتی بُهت¬آور و صریح در مورد سال‌‌های آغازین و پرتلاطم کلیسای اولیه ادامه می‌‌یابد. این کتاب ثبتی است از وقایع دوران انتقال، هنگامی که کلیسای عهدجدید کفن‌¬های یهودیت را از تن خود می‌‌زداید و ماهیت خود را به عنوان مشارکتی جدید از اتحاد میان یهودیان و امت‌‌ها در مسیح به منصه ظهور می‌‌رساند. بنا به همین دلیل، کتاب اعمال به شایستگی تمام داستان «از شیر گرفتن اسحاق» نامیده شده است.

به هنگام مطالعه این کتاب، نوعی شادی و شعف روحانی به ما دست می‌‌دهد، همان شور و شعفی که با دیدن اعمال عظیم خدا به شخص دست می‌‌دهد. از سویی دیگر هنگامی که گناه و شیطان به مخالفت و مقابله با کلیسا برمی‌‌خیزند خواننده دچار نوعی تنش می‌‌شود.

در دوازده باب آغازین کتاب، پطرس رسول با بشارت‌¬های شجاعانه‌ی خود به قوم اسرائیل نقش کلیدی دارد. از باب سیزده به بعد، پولس همچون رسولی باغیرت، الهام یافته از روح و خستگی¬‌ناپذیر برای امت‌‌ها وارد صحنه می‌‌شود.

کتاب اعمال یک دوره‌ی زمانی ۳۰ ساله را در برمی‌‌گیرد. جی. بی فیلیپس (J. B. Phillips) خاطر نشان ساخته که در هیچ دوره‌¬ای از تاریخ بشر «گروهی کوچک از افراد عامی نتواسته‌¬اند چنان تغییری در گردونه‌ی دنیا ایجاد نمایند که دشمنان آنها بتوانند با چشمانی اشک¬آلود و پر از خشم و کینه بگویند این افراد دنیا را دگرگون ساختند!»