The Gospel According to John
Believer’s Bible Commentary
by
William MacDonald
مقدمه
عمیق‌ترین و پر‌محتواترین کتاب جهان
ای. تی. رابرتسون
الف) جایگاه منحصربه فرد در میان کتب مقدس
یوحنا به طور خاص و به وضوح به ما می‌گوید که انجیل او بشارتی است – «تا ایمان آورید»(۲۰:۳۱). کلیسای معاصر نیز در پیروی از سنت رسولان، میلیون‌ها نسخه از انجیل یوحنا را در این قرن منتشر ساخته تا بر این حقیقت شهادت دهد.
از طرف دیگر انجیل یوحنا همواره یکی از کتب پرطرفدار کتاب‌مقدس در میان مسیحیان بالغ و وفادار بوده‌است. یوحنا صرفاً به روایت وقایع زندگی خداوند ما نمی‌پردازد بلکه حاوی خطابه‌های طولانی و اندیشه‌های عمیق رسولی است که از ابتدای دوران جوانی در جلیل تا نهایت کهنسالی در ایالت آسیا با خداوند زندگی کرده‌است. معروفترین آیه‌ی عهد جدید در انجیل او یافت می‌شود (یوحنا ۳:۱۶)، آیه‌ای که مارتین لوتر آن را «انجیل در یک جمله» نامید.
اگر انجیل یوحنا تنها کتاب عهد جدید می‌بود، باز هم به اندازه‌ی کافی گوشت (و شیر) کلام خدا برای تعلیم و تعمق در تمام عمر داشت.
ب) نویسنده
در مورد نویسنده و نگارش انجیل چهارم بحث‌های گسترده‌ای در ۱۵۰ سال اخیر مطرح بوده‌است. این امر بدون‌شک به آن دلیل است که این کتاب حاوی شهادت‌های بسیار واضح و صریحی در مورد الوهیت خداوند عیسی مسیح می‌باشد. مخالفین سعی کرده‌اند ثابت کنند که این انجیل کار یک شاهد عینی نبوده بلکه یک نابغه‌ی مذهبی و شخصی که پنجاه یا صدسال پس از او نیز می‌زیسته است. همچنین این نظریه ابراز شده‌است که نویسنده‌ی این انجیل، عقاید کلیسا را درباره‌ی مسیح منعکس کرده‌است و نه شخصیت واقعی او، صحبت‌هایش و کارهایش را.
خود انجیل نویسنده‌ی ناشناسی دارد ولی در آن دلایل خوبی هست که باور کنیم توسط یوحنای رسول یکی از دوازده شاگرد مسیح نگاشته شده‌است.
کلمنت اسکندریه شرح می‌دهد که در زندگی طولانی یوحنا، این رسول توسط بعضی از دوستان نزدیکش که از افسس به نزدش آمده‌بودند دعوت شد که انجیلی برای کامل کردن اناجیل مختصر دیگر بنویسد. تحت هدایت روح‌القدس، یوحنا انجیلی روحانی را نوشت. این بدان معنی نیست که اناجیل دیگر روحانی نبودند ولی انجیل یوحنا بر کلام مسیح و مفهوم آیات و نشانه‌ها تأکید دارد و برای همین این انجیل مخصوصاً روحانی نامیده شده‌است.
شواهد خارجی
تئوفیلس انطاکیه (حدود ۱۷۰ میلادی) اولین نویسنده‌ی شناخته شده‌ای است که به صراحت یوحنا را به عنوان نویسنده‌ی انجیل چهارم معرفی کرده‌است. همچنین نقل قول‌ها و اشاراتی در نوشته‌های ژوستین شهید (احتمالاً)، تاتیان، فهرست موراتوری و نیز در آثار بدعت‌گزارانی چون باسیلیدیس و والنتینوس از انجیل یافت می‌شود.
ایرنائوس از زنجیره‌ی پیوسته‌ی شاگردی سخن می‌گوید که از خداوند عیسی به یوحنا، از یوحنا به پولیکارپ و از پولیکارپ به خود وی امتداد دارد. این ما را در جریان شروع مسیحیت تا آخر قرن دوم قرار می‌دهد. ایرنائوس به وضوح از انجیل یوحنا نقل قول می‌کند به عنوان انجیلی که توسط یوحنای رسول نگاشته شده و در کلیسا قاطعانه پذیرفته شده‌است. از زمان ایرنائوس این انجیل به طور خیلی واضح تأیید شده‌است و این تأییدات شامل شهادات کلمنت اسکندریه و ترتولیان می‌باشد.
تا آغاز قرن نوزدهم تنها فرقه‌ی گمنامی موسوم به آلوگی (Alogi) یوحنای رسول را به عنوان نویسنده‌ی کتاب رد کردند.
باب ۲۱ یوحنا که آخرین باب است توسط کلیسا در افسس در اواخر قرن اول نوشته شده‌است تا برای ایمان‌داران تشویقی باشد در جهت پذیرفتن انجیل یوحنا. آیه‌ی ۲۴ به شاگردی اشاره می‌کند که در آیه‌ی ۲۰ و نیز در باب ۱۳ عیسی او را محبت می‌نمود. این اشاره همیشه به یوحنای رسول نسبت داده شده‌است.
این دیدگاه در میان متفکرین و مفسرین لیبرال بسیار رایج است که انجیل چهارم حتی در اواخر قرن دوم میلادی نگاشته شده‌است. با این وجود در سال ۱۹۲۰ قطعه‌ای از باب ۱۸ یوحنا (پاپیروس ۵۲، که با روش‌های دقیق و نقادانه ثابت شده که تاریخ آن به نیمه‌ی اول قرن دوم و احتمالاً حدود سال ۱۲۵ میلادی برمی‌گردد) در مصر کشف شد. این حقیقت که این پاپیروس در شهری دور از پایتخت (یعنی نه در اسکندریه) پیدا شده نشان می‌دهد که تاریخ سنتی نگارش این انجیل در اواخر قرن اول میلادی صحیح و نزدیک به واقعیت است چرا که مدتی وقت می‌برد که آن پاپیروس از افسس به بخش علیا (جنوب) مصر برسد. همچنین قطعه‌ی مشابه دیگری از باب ۵ یوحنا معروف به پاپیروس شماره‌ی ۲ اگرتون مربوط به اوایل قرن دوم دلیل دیگری است بر اینکه این انجیل در زمان زندگی یوحنا نگارش یافته است.
شواهد داخلی
در اواخر قرن نوزدهم، اسقف وستکات محقق برجسته و معروف کلیسای انگلیکن درباره‌ی یوحنای رسول در مرکز دایره بحث کرد. این بحث این چنین خلاصه می‌شود: (۱) نویسنده فردی یهودی بوده‌است؛ سبک نگارش، کلمات، آشنایی با ویژگی‌ها و آداب و رسوم یهودی و نیز پس‌زمینه‌ی عهد عتیق که در این انجیل منعکس شده همگی این نظریه را قویاً تأیید می‌کنند. (۲) او فردی یهودی بوده که در فلسطین زندگی می‌کرده (۱:۲۸ ۲:۱،۱۱؛ ۴:۴۶ ۱۱:۱۸،۵۴؛ ۲۱:۱،۲). و به اورشلیم و معبد آن شناخت کامل داشت (۵:۲؛ ۹:۷؛ ۱۸:۱؛ ۱۹:۱۳، ۱۷، ۲۰، ۴۱؛ نیز ر.ک ۲:۱۴-۱۶؛ ۸:۲۰). (۳) او شاهد عینی وقایعی بوده که روایت می‌کند. جزئیات بسیاری راجع به مکان‌ها، اشخاص، زمان و رفتارها در آن به چشم میخورد (۴:۴۶؛ ۵:۱۴؛ ۶:۵۹؛ ۱۲:۲۱؛ ۱۳:۱؛ ۱۴:۵،۸؛ ۱۸:۶؛ ۱۹:۳۱). (۴) او یکی از رسولان بوده و اطلاعات درونی زیادی را که بین دایره‌ی شاگردان و خداوند شخصاً بوده‌است کاملاً نشان می‌دهد (۶:۱۹، ۶۰، ۶۱؛ ۱۲:۱۶؛ ۱۳:۲۲، ۲۸؛ ۱۶:۱۹). (۵) چونکه نویسنده در نام بردن دیگر شاگردان با دقت است و اسم خودش را ننوشته‌است نشان می‌دهد که شخص ناشناس در ۱۳:۲۳ و ۱۹:۲۶ و ۲۰:۲ و ۲۱:۷، ۲۰ یوحنای رسول است. سه متن مهم برای بررسی بیشتر در مورد شخصیت نویسنده و شاهد عینی این انجیل آیات ۱:۱۴ و ۱۹:۳۵ و ۲۱:۲۴.
ج) تاریخ نگارش
آیرنائوس قاطعانه می‌نویسد که یوحنا انجیل خود را از افسس نوشته و بنابراین اگر او درست بگوید، زودترین زمان ممکن می‌تواند ۶۹ یا ۷۰ میلادی باشد یعنی زمانی که آن رسول به افسس رفت. چونکه یوحنا به ویرانی اورشلیم اشاره نمی‌کند، این امر ممکن است که در آن زمان هنوز به وقوع پیوسته بود که این امر زمانی برای نگارش انجیل به ما می‌دهد یعنی قبل از آن واقعه‌ی هولناک.
بعضی از محققین لیبرال به علت تشابهاتی که بین آن و طومارهای دریای مرده وجود دارد زمانی مابین سال‌های ۴۵ تا ۶۶ را برای انجیل یوحنا قائل می‌شوند. این غیرمعمول است تا زمانی که محافظه‌کاران تاریخ زودتر و غیرمحافظه‌کاران تاریخی دیرتر را پیشنهاد می‌کنند. آبای کلیسای نخستین طرفدار نظریه‌ی تاریخ دیرتر برای نگارش آن هستند.
بحث‌های مربوط به زمان دیرتر نگارش در حدود اواخر قرن اول میلادی قوی‌تر به نظر می‌رسند. اکثر محققین با نظر آیرنائوس، کلمنت اسکندریه و ژروم موافق هستند که یوحنا آخرین انجیلی است که در بین چهار انجیل نگاشته شده زیرا به نظر می‌رسد او سعی داشته دیگر اناجیل را کامل کند. این حقیقت که ویرانی اورشلیم در انجیل یوحنا ثبت نشده می‌تواند به این دلیل باشد که این واقعه ۲۵ الی ۵۰ سال بعد از نوشته شدن کتاب رخ داده است. آیرنائوس می‌نویسد که یوحنا تا زمان سلطنت امپراتور تراژان (که در سال ۹۸ میلادی آغاز به سلطنت کرد) می‌زیسته و زمان کمی پس از آن برای زندگی یوحنا متحمل است. اشارات به یهودیان در این انجیل همچنین دوره زمانی متأخرتری را نشان می‌دهد، زمانی که یهودیان با ایمان مسیحی سخت در تضاد بودند.
چون زمان دقیقی در دسترس نیست، تاریخی بین ۸۵ تا ۹۵ میلادی مناسب‌ترین زمان ممکن است.
د) پس‌زمینه و موضوع
یوحنا انجیل خود را حول محور ۷ نشانه یا معجزه ساخته است. هر کدام از این معجزات نشان می‌دهند که عیسی خداست: (۱) تبدیل آب به شراب در عروسی واقع در قانای جلیل (۲:۹). (۲) شفای پسر یک افسر(۴:۴۶-۵۴). (۳) شفای مرد مفلوج در کنار حوض بیت حسدا (۵:۲-۹). (۴) خوراک دادن به پنج هزار نفر (۶:۱-۱۴). (۵) عیسی بر روی دریای جلیل راه رفت تا شاگردانش را از خطر طوفان نجات دهد (۶:۱۶-۲۱) (۶) شفای کور مادرزاد (۹:۱-۷). (۷) زنده کردن ایلعازر از مردگان(۱۱:۱-۴۴) با توجه به این که این هفت معجزه در انظار عمومی واقع شد، هشتمین معجزه نیز که واقعاً برای شاگردان پس از قیامش ظاهر کرد ثبت شده‌است صید معجزه‌آسای ماهی (۲۱:۱-۱۴).
چارلز اردمان می‌گوید که انجیل چهارم افراد بیشتری را به پیروی از مسیح ترغیب می‌کند، ایمان‌داران بیشتری را برای خدمت وفادارانه الهام می‌بخشد و مشکلات سخت بیشتری را برای محققین به وجود می‌آورد بیشتر از هر کتاب دیگری که بتوان نام برد.
مدت زمان خدمات زمینی خداوند ما از این انجیل حاصل شده‌است. از ۳ انجیل دیگر خدمت مسیح فقط در یک سال آخرش گزارش شده‌است اشارات مربوط به فصح سالیانه در یوحنا به ما دوره‌ی احتمالی سه ساله از خدمات مسیح را ارائه می‌دهد. این اشارات را در نظر بگیرید اولین عید فصح (۲:۱۲-۱۳) ،عید (۵:۱) ، احتمالاً فصح یا پوریم، دومین (یا سومین) عید فصح (۶:۴) و عید خیمه‌ها (۷:۲) و عید تجدیدشده (۱۰:۲۲) و آخرین فصح ۱۲:۱).
یوحنا همچنین به زمان‌های اشاره‌شده تأکید دارد. درحالیکه ۳ نویسنده‌ی دیگر اکثراً به اشارات احتمالی قانع بوده ولی یوحنا چنان زمان‌های دقیقی مثل ساعت هفتم (۴:۵۲) ، روز سوم (۲:۱) ،دو روز (۱۱:۶) و شش روز (۱۲:۱) اشاره دارد.
سبک و کلمات این انجیل دقیقاً با رسالات یوحنا تطبیق دارند. جمله‌ها ساده و کوتاه هستند. این جملات در تفکر عبرانی ولی در قالب زبان یونانی نوشته شده‌اند. اکثراً هر چقدر جمله‌ها کوتاه‌تر هستند حقیقتی که در آنها نهفته است سنگین‌تر و عمیق‌تر می‌باشد. کلمات از تمام دیگر اناجیل محدودتر هستند ولی دارای معنی و مفهوم عمیق‌تری می‌باشند. به این کلمات و تکرارشان توجه کنید: پدر (۱۱۸)،ایمان (۱۰۰)،جهان (۷۸)، محبت (۴۵)، شهادت (۴۷)، حیات (۳۷)، نور (۲۴).
یک ویژگی معروف یوحنا تکرار عدد هفت و مضرب‌های آن است. ایده‌ی کاملیت این عدد از داخل کلام مکتوب برداشته شده‌است (پیدایش ۱:۲-۳). این در انجیل روح خدا کاملیت کلام خدا را در شخصیت عیسی مسیح افشا می‌کند و به این دلیل الگوی یوحنا این است که عدد ۷ را مکرراً تکرار کند.
هفت "من هستم" در یوحنا برای ما آشنا هستند: "نان حیات" (۶:۳۵، ۴۱، ۴۸، ۵۱) "نور عالم" (۸:۱۲، ۹:۵)، "در" (۱۰:۷، ۹)؛ "شبان نیکو" (۱۰:۱۱، ۱۴) "قیامت و حیات" (۱۱:۲۵)، "راه، راستی و حیات" (۱۴:۶) و "تاک حقیقی" (۱۵:۱، ۵). این "من هستم"ها بدون خواندن گزارش‌هایشان چندان آشنا نخواهند بود که این گزارشات به سادگی در (۴:۲۶)، (۶:۲۰)، (۸:۲۴، ۲۵، ۲۸) و (۱۳:۱۹) و (۱۸:۵، ۸) نگاشته شده‌است. آخری ۲ بار "من هستم" را در بر می‌گیرد.
در باب ششم که به نان حیات مربوط می‌شود کلمه‌ی یونانی که نان ترجمه‌شده ۲ بار تکرار شده‌است که مضربی از عدد ۷ است. همچنین در خطابه‌ی نان حیات، عبارت نانی از آسمان ۷ بار تکرار شده‌است و همچنین عبارت نازل‌شده از آسمان هم ۷ بار تکرار شده‌است.
چنان که مشاهده می‌کنیم، هدف یوحنا از نگارش انجیل این بود که خوانندگان ایمان بیاورند که عیسی مسیح، پسر خدا است و ایمان آورده، به اسم او حیات یابند (یوحنا ۲۰:۳۱).
انجیل به روایت یوحنا
تفسیر کتاب مقدس برای ایماندارن
ویلیام مک دونالد
The Gospel According to John
Believer’s Bible Commentary
by
William MacDonald
مقدمه
عمیق‌ترین و پر‌محتواترین کتاب جهان
ای. تی. رابرتسون
الف) جایگاه منحصربه فرد در میان کتب مقدس
یوحنا به طور خاص و به وضوح به ما می‌گوید که انجیل او بشارتی است – «تا ایمان آورید»(۲۰:۳۱). کلیسای معاصر نیز در پیروی از سنت رسولان، میلیون‌ها نسخه از انجیل یوحنا را در این قرن منتشر ساخته تا بر این حقیقت شهادت دهد.
از طرف دیگر انجیل یوحنا همواره یکی از کتب پرطرفدار کتاب‌مقدس در میان مسیحیان بالغ و وفادار بوده‌است. یوحنا صرفاً به روایت وقایع زندگی خداوند ما نمی‌پردازد بلکه حاوی خطابه‌های طولانی و اندیشه‌های عمیق رسولی است که از ابتدای دوران جوانی در جلیل تا نهایت کهنسالی در ایالت آسیا با خداوند زندگی کرده‌است. معروفترین آیه‌ی عهد جدید در انجیل او یافت می‌شود (یوحنا ۳:۱۶)، آیه‌ای که مارتین لوتر آن را «انجیل در یک جمله» نامید.
اگر انجیل یوحنا تنها کتاب عهد جدید می‌بود، باز هم به اندازه‌ی کافی گوشت (و شیر) کلام خدا برای تعلیم و تعمق در تمام عمر داشت.
ب) نویسنده
در مورد نویسنده و نگارش انجیل چهارم بحث‌های گسترده‌ای در ۱۵۰ سال اخیر مطرح بوده‌است. این امر بدون‌شک به آن دلیل است که این کتاب حاوی شهادت‌های بسیار واضح و صریحی در مورد الوهیت خداوند عیسی مسیح می‌باشد. مخالفین سعی کرده‌اند ثابت کنند که این انجیل کار یک شاهد عینی نبوده بلکه یک نابغه‌ی مذهبی و شخصی که پنجاه یا صدسال پس از او نیز می‌زیسته است. همچنین این نظریه ابراز شده‌است که نویسنده‌ی این انجیل، عقاید کلیسا را درباره‌ی مسیح منعکس کرده‌است و نه شخصیت واقعی او، صحبت‌هایش و کارهایش را.
خود انجیل نویسنده‌ی ناشناسی دارد ولی در آن دلایل خوبی هست که باور کنیم توسط یوحنای رسول یکی از دوازده شاگرد مسیح نگاشته شده‌است.
کلمنت اسکندریه شرح می‌دهد که در زندگی طولانی یوحنا، این رسول توسط بعضی از دوستان نزدیکش که از افسس به نزدش آمده‌بودند دعوت شد که انجیلی برای کامل کردن اناجیل مختصر دیگر بنویسد. تحت هدایت روح‌القدس، یوحنا انجیلی روحانی را نوشت. این بدان معنی نیست که اناجیل دیگر روحانی نبودند ولی انجیل یوحنا بر کلام مسیح و مفهوم آیات و نشانه‌ها تأکید دارد و برای همین این انجیل مخصوصاً روحانی نامیده شده‌است.
شواهد خارجی
تئوفیلس انطاکیه (حدود ۱۷۰ میلادی) اولین نویسنده‌ی شناخته شده‌ای است که به صراحت یوحنا را به عنوان نویسنده‌ی انجیل چهارم معرفی کرده‌است. همچنین نقل قول‌ها و اشاراتی در نوشته‌های ژوستین شهید (احتمالاً)، تاتیان، فهرست موراتوری و نیز در آثار بدعت‌گزارانی چون باسیلیدیس و والنتینوس از انجیل یافت می‌شود.
ایرنائوس از زنجیره‌ی پیوسته‌ی شاگردی سخن می‌گوید که از خداوند عیسی به یوحنا، از یوحنا به پولیکارپ و از پولیکارپ به خود وی امتداد دارد. این ما را در جریان شروع مسیحیت تا آخر قرن دوم قرار می‌دهد. ایرنائوس به وضوح از انجیل یوحنا نقل قول می‌کند به عنوان انجیلی که توسط یوحنای رسول نگاشته شده و در کلیسا قاطعانه پذیرفته شده‌است. از زمان ایرنائوس این انجیل به طور خیلی واضح تأیید شده‌است و این تأییدات شامل شهادات کلمنت اسکندریه و ترتولیان می‌باشد.
تا آغاز قرن نوزدهم تنها فرقه‌ی گمنامی موسوم به آلوگی (Alogi) یوحنای رسول را به عنوان نویسنده‌ی کتاب رد کردند.
باب ۲۱ یوحنا که آخرین باب است توسط کلیسا در افسس در اواخر قرن اول نوشته شده‌است تا برای ایمان‌داران تشویقی باشد در جهت پذیرفتن انجیل یوحنا. آیه‌ی ۲۴ به شاگردی اشاره می‌کند که در آیه‌ی ۲۰ و نیز در باب ۱۳ عیسی او را محبت می‌نمود. این اشاره همیشه به یوحنای رسول نسبت داده شده‌است.
این دیدگاه در میان متفکرین و مفسرین لیبرال بسیار رایج است که انجیل چهارم حتی در اواخر قرن دوم میلادی نگاشته شده‌است. با این وجود در سال ۱۹۲۰ قطعه‌ای از باب ۱۸ یوحنا (پاپیروس ۵۲، که با روش‌های دقیق و نقادانه ثابت شده که تاریخ آن به نیمه‌ی اول قرن دوم و احتمالاً حدود سال ۱۲۵ میلادی برمی‌گردد) در مصر کشف شد. این حقیقت که این پاپیروس در شهری دور از پایتخت (یعنی نه در اسکندریه) پیدا شده نشان می‌دهد که تاریخ سنتی نگارش این انجیل در اواخر قرن اول میلادی صحیح و نزدیک به واقعیت است چرا که مدتی وقت می‌برد که آن پاپیروس از افسس به بخش علیا (جنوب) مصر برسد. همچنین قطعه‌ی مشابه دیگری از باب ۵ یوحنا معروف به پاپیروس شماره‌ی ۲ اگرتون مربوط به اوایل قرن دوم دلیل دیگری است بر اینکه این انجیل در زمان زندگی یوحنا نگارش یافته است.
شواهد داخلی
در اواخر قرن نوزدهم، اسقف وستکات محقق برجسته و معروف کلیسای انگلیکن درباره‌ی یوحنای رسول در مرکز دایره بحث کرد. این بحث این چنین خلاصه می‌شود: (۱) نویسنده فردی یهودی بوده‌است؛ سبک نگارش، کلمات، آشنایی با ویژگی‌ها و آداب و رسوم یهودی و نیز پس‌زمینه‌ی عهد عتیق که در این انجیل منعکس شده همگی این نظریه را قویاً تأیید می‌کنند. (۲) او فردی یهودی بوده که در فلسطین زندگی می‌کرده (۱:۲۸ ۲:۱،۱۱؛ ۴:۴۶ ۱۱:۱۸،۵۴؛ ۲۱:۱،۲). و به اورشلیم و معبد آن شناخت کامل داشت (۵:۲؛ ۹:۷؛ ۱۸:۱؛ ۱۹:۱۳، ۱۷، ۲۰، ۴۱؛ نیز ر.ک ۲:۱۴-۱۶؛ ۸:۲۰). (۳) او شاهد عینی وقایعی بوده که روایت می‌کند. جزئیات بسیاری راجع به مکان‌ها، اشخاص، زمان و رفتارها در آن به چشم میخورد (۴:۴۶؛ ۵:۱۴؛ ۶:۵۹؛ ۱۲:۲۱؛ ۱۳:۱؛ ۱۴:۵،۸؛ ۱۸:۶؛ ۱۹:۳۱). (۴) او یکی از رسولان بوده و اطلاعات درونی زیادی را که بین دایره‌ی شاگردان و خداوند شخصاً بوده‌است کاملاً نشان می‌دهد (۶:۱۹، ۶۰، ۶۱؛ ۱۲:۱۶؛ ۱۳:۲۲، ۲۸؛ ۱۶:۱۹). (۵) چونکه نویسنده در نام بردن دیگر شاگردان با دقت است و اسم خودش را ننوشته‌است نشان می‌دهد که شخص ناشناس در ۱۳:۲۳ و ۱۹:۲۶ و ۲۰:۲ و ۲۱:۷، ۲۰ یوحنای رسول است. سه متن مهم برای بررسی بیشتر در مورد شخصیت نویسنده و شاهد عینی این انجیل آیات ۱:۱۴ و ۱۹:۳۵ و ۲۱:۲۴.
ج) تاریخ نگارش
آیرنائوس قاطعانه می‌نویسد که یوحنا انجیل خود را از افسس نوشته و بنابراین اگر او درست بگوید، زودترین زمان ممکن می‌تواند ۶۹ یا ۷۰ میلادی باشد یعنی زمانی که آن رسول به افسس رفت. چونکه یوحنا به ویرانی اورشلیم اشاره نمی‌کند، این امر ممکن است که در آن زمان هنوز به وقوع پیوسته بود که این امر زمانی برای نگارش انجیل به ما می‌دهد یعنی قبل از آن واقعه‌ی هولناک.
بعضی از محققین لیبرال به علت تشابهاتی که بین آن و طومارهای دریای مرده وجود دارد زمانی مابین سال‌های ۴۵ تا ۶۶ را برای انجیل یوحنا قائل می‌شوند. این غیرمعمول است تا زمانی که محافظه‌کاران تاریخ زودتر و غیرمحافظه‌کاران تاریخی دیرتر را پیشنهاد می‌کنند. آبای کلیسای نخستین طرفدار نظریه‌ی تاریخ دیرتر برای نگارش آن هستند.
بحث‌های مربوط به زمان دیرتر نگارش در حدود اواخر قرن اول میلادی قوی‌تر به نظر می‌رسند. اکثر محققین با نظر آیرنائوس، کلمنت اسکندریه و ژروم موافق هستند که یوحنا آخرین انجیلی است که در بین چهار انجیل نگاشته شده زیرا به نظر می‌رسد او سعی داشته دیگر اناجیل را کامل کند. این حقیقت که ویرانی اورشلیم در انجیل یوحنا ثبت نشده می‌تواند به این دلیل باشد که این واقعه ۲۵ الی ۵۰ سال بعد از نوشته شدن کتاب رخ داده است. آیرنائوس می‌نویسد که یوحنا تا زمان سلطنت امپراتور تراژان (که در سال ۹۸ میلادی آغاز به سلطنت کرد) می‌زیسته و زمان کمی پس از آن برای زندگی یوحنا متحمل است. اشارات به یهودیان در این انجیل همچنین دوره زمانی متأخرتری را نشان می‌دهد، زمانی که یهودیان با ایمان مسیحی سخت در تضاد بودند.
چون زمان دقیقی در دسترس نیست، تاریخی بین ۸۵ تا ۹۵ میلادی مناسب‌ترین زمان ممکن است.
د) پس‌زمینه و موضوع
یوحنا انجیل خود را حول محور ۷ نشانه یا معجزه ساخته است. هر کدام از این معجزات نشان می‌دهند که عیسی خداست: (۱) تبدیل آب به شراب در عروسی واقع در قانای جلیل (۲:۹). (۲) شفای پسر یک افسر(۴:۴۶-۵۴). (۳) شفای مرد مفلوج در کنار حوض بیت حسدا (۵:۲-۹). (۴) خوراک دادن به پنج هزار نفر (۶:۱-۱۴). (۵) عیسی بر روی دریای جلیل راه رفت تا شاگردانش را از خطر طوفان نجات دهد (۶:۱۶-۲۱) (۶) شفای کور مادرزاد (۹:۱-۷). (۷) زنده کردن ایلعازر از مردگان(۱۱:۱-۴۴) با توجه به این که این هفت معجزه در انظار عمومی واقع شد، هشتمین معجزه نیز که واقعاً برای شاگردان پس از قیامش ظاهر کرد ثبت شده‌است صید معجزه‌آسای ماهی (۲۱:۱-۱۴).
چارلز اردمان می‌گوید که انجیل چهارم افراد بیشتری را به پیروی از مسیح ترغیب می‌کند، ایمان‌داران بیشتری را برای خدمت وفادارانه الهام می‌بخشد و مشکلات سخت بیشتری را برای محققین به وجود می‌آورد بیشتر از هر کتاب دیگری که بتوان نام برد.
مدت زمان خدمات زمینی خداوند ما از این انجیل حاصل شده‌است. از ۳ انجیل دیگر خدمت مسیح فقط در یک سال آخرش گزارش شده‌است اشارات مربوط به فصح سالیانه در یوحنا به ما دوره‌ی احتمالی سه ساله از خدمات مسیح را ارائه می‌دهد. این اشارات را در نظر بگیرید اولین عید فصح (۲:۱۲-۱۳) ،عید (۵:۱) ، احتمالاً فصح یا پوریم، دومین (یا سومین) عید فصح (۶:۴) و عید خیمه‌ها (۷:۲) و عید تجدیدشده (۱۰:۲۲) و آخرین فصح ۱۲:۱).
یوحنا همچنین به زمان‌های اشاره‌شده تأکید دارد. درحالیکه ۳ نویسنده‌ی دیگر اکثراً به اشارات احتمالی قانع بوده ولی یوحنا چنان زمان‌های دقیقی مثل ساعت هفتم (۴:۵۲) ، روز سوم (۲:۱) ،دو روز (۱۱:۶) و شش روز (۱۲:۱) اشاره دارد.
سبک و کلمات این انجیل دقیقاً با رسالات یوحنا تطبیق دارند. جمله‌ها ساده و کوتاه هستند. این جملات در تفکر عبرانی ولی در قالب زبان یونانی نوشته شده‌اند. اکثراً هر چقدر جمله‌ها کوتاه‌تر هستند حقیقتی که در آنها نهفته است سنگین‌تر و عمیق‌تر می‌باشد. کلمات از تمام دیگر اناجیل محدودتر هستند ولی دارای معنی و مفهوم عمیق‌تری می‌باشند. به این کلمات و تکرارشان توجه کنید: پدر (۱۱۸)،ایمان (۱۰۰)،جهان (۷۸)، محبت (۴۵)، شهادت (۴۷)، حیات (۳۷)، نور (۲۴).
یک ویژگی معروف یوحنا تکرار عدد هفت و مضرب‌های آن است. ایده‌ی کاملیت این عدد از داخل کلام مکتوب برداشته شده‌است (پیدایش ۱:۲-۳). این در انجیل روح خدا کاملیت کلام خدا را در شخصیت عیسی مسیح افشا می‌کند و به این دلیل الگوی یوحنا این است که عدد ۷ را مکرراً تکرار کند.
هفت "من هستم" در یوحنا برای ما آشنا هستند: "نان حیات" (۶:۳۵، ۴۱، ۴۸، ۵۱) "نور عالم" (۸:۱۲، ۹:۵)، "در" (۱۰:۷، ۹)؛ "شبان نیکو" (۱۰:۱۱، ۱۴) "قیامت و حیات" (۱۱:۲۵)، "راه، راستی و حیات" (۱۴:۶) و "تاک حقیقی" (۱۵:۱، ۵). این "من هستم"ها بدون خواندن گزارش‌هایشان چندان آشنا نخواهند بود که این گزارشات به سادگی در (۴:۲۶)، (۶:۲۰)، (۸:۲۴، ۲۵، ۲۸) و (۱۳:۱۹) و (۱۸:۵، ۸) نگاشته شده‌است. آخری ۲ بار "من هستم" را در بر می‌گیرد.
در باب ششم که به نان حیات مربوط می‌شود کلمه‌ی یونانی که نان ترجمه‌شده ۲ بار تکرار شده‌است که مضربی از عدد ۷ است. همچنین در خطابه‌ی نان حیات، عبارت نانی از آسمان ۷ بار تکرار شده‌است و همچنین عبارت نازل‌شده از آسمان هم ۷ بار تکرار شده‌است.
چنان که مشاهده می‌کنیم، هدف یوحنا از نگارش انجیل این بود که خوانندگان ایمان بیاورند که عیسی مسیح، پسر خدا است و ایمان آورده، به اسم او حیات یابند (یوحنا ۲۰:۳۱).