فصل بیستم
چراغدان طلا
خروج ۲۵: ۳۱ ــ ۴۰
پس از میز نان تقدمه به چراغدان می رسیم. اگر چه مذبح بخور از متعلقات صحن مقدس است لیکن در این مبحث بدان پرداخته نمی شود، چرا که مذبح بخور وسیله ای برای نزدیک شدن به خداوند است و نه وسیله ای جهت تجلی حضور او، و پیش از این نیز هر چه که با تجلی خدا ارتباط داشت و وجودش جهت داخل شدن به حضور خدا لازم و ضروری بود شرح داده شد. تا هنگامی که این وجه تمایز را در ترتیب و روش کار خدا مد نظر قرار ندهیم، سر در گم خواهیم بود.
« و چراغدانی از طلای خالص بساز، و از چرخکاری چراغدان ساخته شود؛ قعدن اش و پایه اش و پیاله هایش و سیبهایش و گلهایش از همان باشد. و شش شاخه از طرفینش بیرون آید، یعنی سه شاخه چراغدان از یک طرف و سه شاخه چراغدان از طرف دیگر. سه پیاله بادامی با سیبی و گلی در یک شاخه و سه پیاله بادامی با سیبی و گلی در شاخه دیگر و همچنین در شش شاخه ای که ا زچراغدان بیرون می آید. و در چراغدان چهار پیاله بادامی با سیبها و گلهای آنها باشد. و سیبی زیر دو شاخه آن و سیبی زیر دو شاخه آن بر شش شاخه ای که از چراغدان بیرون می آید. و سیبها و شاخه هایش از همان باشد، یعنی از یک چرخکاری طلای خالص. و هفت چراغ برای آن بساز، و چراغهایش را بر بالای آن بگذار تا پیش روی آن روشنایی دهند. و گل گیرها و سینیهایش از طلای خالص باشد. خودش با همه اسبابش از یک وزنه طلای خالص ساخته شود. و آگاه باش که آنها را موافق نمونه آنها که در کوه به تو نشان داده شد بسازی» (آیات ۳۱ ــ ۴۰).
پیش از همه شکل ظاهری چراغدان را پیش رو داریم. اگر شرح آن را به دفت مطالعه نماییم خواهیم دید که چراغدان هفت شاخه دارد؛ به عبارت دیگر یک شاخه اصلی که سه شاخه از هر طرف آن بیرون آمده است (مراجعه نمایید به آیات ۳۱و ۳۲ همچنین ۳۷: ۱۷ و ۱۸)، بنابراین هفت چراغ در مقابل یک چراغدان قرار می گرفت. همچنین عدد هفت نقش مهمی در تزیین چراغدان ایفا می کند. در این شش شاخه سه کاسه بادامی بود (آیه۳۳)، و چهار کاسه بادامی نیز در چراغدان بود (آیه۳۴)، به عبارتی در تنه اصلی که شاخه ها از آن بیرون می آمدند. پس عدد هفت در اینجا یک خصیصه محسوب می شود.
مسأله دیگری که توجه ما را می طلبد مواد مورد استفاده در ساخت آن و ویژگی چراغ است. به مانند کرسی رحمت، در چراغدان نیز فقط از طلای خالص استفاده می شود (آیه۳۱). در ترکیب ساخت آن چوب شطیم به کار نرفته است، و از این رو دلالت بر جنبه های انسانی نداد و همه سخن از الوهیت دارد. با بررسی خروج باب ۲۷ پی می بریم که نور آن با " روغن زیتون مصفی و کوبیده شده" برای روشنایی تأمین می شود (آیه ۲۰). همیشه روغن در کتاب مقدس نماد روح القدس است. به همین دلیل یوحنای رسول چنین می نویسد: "شما از آن قدوس مسح یافته اید" (اول یوحنا ۲: ۲۰)؛ و پولس از مسح شدن ما سخن می گوید (دوم قرن ۱: ۲۱). بنابراین اگر این سه چیز را در قالب نمونه شناختی ــ عدد هفت ، طلا و روغن ــ در کنار یکدیگر قرار دهیم به مفهوم چراغدان پی خواهیم برد ــ کمال نور الهی در قدرت روح. این خداست که به روح نور می بخشد، و این موضوع در کاملیت عدد هفت مشهود است. خداوند عیسی در خطاب به کلیسای ساردس در مقام کسی سخن می گوید که "هفت روح خدا" را دارد. به عبارتی دیگر روح کامل (که با عدد هفت نشان داده شده است) و قدرت و همچنین در مکاشفه ۴: ۵ چنین می خوانیم: "هفت چراغ آتشین پیش تخت افروخته که هفت روح خدا می باشند" (مکاشفه ۴: ۵).
ممکن است این سئوال برای شما مطرح شود که پس چه هدفی در چراغدان دنبال می شود؟ به نظر بتوان پاسخ این سئوال را از دو منظر پاسخ داد. ابتدا اینکه، چراغدان در مسکن و "برابر خوان" قرار داده شده بود (خروج ۲۶: ۳۵و ۴۰: ۲۴). پس مقابل خوان قرار داشت به طوریکه نورش بر خوان می تابید، بنابراین چنین بر می آید که در قرار گرفتن در آن مکان هدفی نهفته باشد. همانگونه که در فصل پیش از نظر گذشت، اکنون نیز شاهد هستیم که میز نان تقدمه تجلی خدا در انسان (مسیح) است، در قالب نظام شریعتی کامل؛ و دوازده قرص نان بر روی خوان نماد اسرائیل و در اصل بیانگر ایمانداران است که در برابر خدا با مسیح پیوند خورده اند. پس نور چراغدان که بر روی میز می تابد، روح القدس است که بر ظهور یک حکومت کامل در آینده در مسیح شهادت می دهد، هنگامی که او قدرت را به دست خواهد گرفت و از رود (اردن) تا به اقصای دنیا حکومت خواهد کرد؛ و همچنین بر جایگاه واقعی اسرائیل (وایمانداران) که در ارتباط با مسیح در مقابل خدا قرار گرفته اند. ممکن است این حقایق بر روی زمین مبهم و یا فراموش شده باشد؛ اما در انجا در آن مکان مقدس از نگاه خدا مخفی نیستند، و با نور کامل روح القدس دیده می شوند. "و خداوند موسی را خطاب کرده، گفت؛ "هارون را خطاب کرده به وی بگو: هنگامی که چراغها را برافرازی، هفت چراغ پیش شمعدان روشنایی بدهد". پس هارون چنین کرد، و چراغها را برافراشت تا پیش شمعدان روشنایی بدهد، چنانکه خداوند موسی را امر کرده بود" (اعداد ۸: ۱ ــ ۳). به عبارتی، نور روح القدس را ساطع می سازد، و زیبائیهای ظروفی که مقابل شمعدان هستند را نمایان می سازد. و تصویر کامل آن در تبدیل هیأت خداوند مبارکمان دیده می شود، در متی ۱۷: ۲ چنین می خوانیم: "هیأت او تبدیل گشت و چهره اش چون خورشید، درخشنده و جامه اش چون نور، سفید گردید". البته در نظر کسانی که چشمانشان از بود، مسیح همواره در طول زندگی زمینی اش چنین بود (مراجعه نمایید به یوحنا ۱: ۴ و ۲: ۱۱)؛ اما بر روی آن کو زیبایی او بسیار هویدا بود. استیفان نیز چنین بود. درباره او می خوانیم، "مردی پر از ایمان و روح القدس" و "همه کسانی که در مجلس حاضر بودند، بر او چشم دوخته، صورت وی را مثل صورت فرشته دیدند" (اعمال ۶: ۵ و۱۵). و بدینسان نور روح القدس ــ مسیح در اعمال و رفتار ایماندار دیده می شود.
اما ممکن است چنین بپرسید، که چه چیزی بر روی زمین پاسخگوی نور کامل روح است، نوری که نماد آن چراغدان هفت شاخه در مسکن مقدس است؟ جواب این است؛ هنگامی که مسیح به طور کامل بدان پاسخ دادو از این رو نور انسانها و نور جهان و غیره بود (یوحنا ۱: ۴ و ۸: ۱۲). حتی برای لحظه ای هم نور روح القدس در او محو نشد؛ بلکه دایماً و کاملاً می تابید و هر گاه که تاریکی وارد می شد، تاریکی را با تابش زندگی خود روشن می ساخت. او یک ظرف کامل بود. پس از اینکه از این دنیا عزیمت کرد و به آسمان صعود نمود، کلیسا چراغدان را روشن نگاه می دارد (مکاشفه ۱: ۲۰). ویژگی کلیسا این است، اما افسوس که در این کار ناکام می ماند ــ ناکامی که در آخر منجر به عدم پذیرش او به عنوان ظرف شهادت او بر روی زمین می شود (مراجعه نمایید به مکاشفه ۳: ۱۶). شخص ایماندار نیز به همان نسبتی که در سلوک و رفتارش مسیح را نمایان می سازد، به آن پاسخ می دهد. از این رو پولس به فیلپیان می نویسد، "هر کاری را بدون همهمه و مجادله بکنید، تا بی عیب و ساده دل و فرزندان خدا بی ملامت باشید، در میان قومی کج رو و گردنکش که در آن میان چون نیّرها در جهان می درخشید" (فیلپیان ۲: ۱۴ و ۱۵).
توجه کنید که شیوه فراهم کردن نور چقدر جالب بود. "و خداوند موسی را خطاب کرده گفت که "بنی اسرائیل را امر بفرما تا روغن زیتون صاف کوبیده شده بای روشنایی بگیرند، تا چراغ را دایماً روشن کنند. هارون آن را بیرون حجاب شهادت در خیمه اجتماع از شام تا صبح به حضور خداوند پیوسته بیاراید. در پشتهای شما فریضه ابدی است. چراغها را بر چراغدان طاهر به حضور خداوند پیوسته بیارایید" (لاویان ۲۴: ۱ ــ ۴ و همچنین خروج ۲۷: ۲۰ و ۲۱). ابتدا اینکه، بنی اسرائیل باید روغن زیتون صاف را می آوردند. این در واقع به مسئولیت قوم خدا بر روی زمین اشاره می کند، ظرفی که در آن نور می تابید اسرائیل و اکنون کلیسا است. هارون باید چراغها را می آراست. اما چنین تعلیم داده شده که تنها کهانت و شفاعت مسیح نور روح را تأمین می کرد. تنها او بود که می توانست از "گل گیرها و سینیها" استفاده کند، زیرا هر دوی آنها از طلای خاص ساخته شده بودند (آیه ۳۸). هر پرتویی از نور به روی زمین چه در کلیسا باشد یا چه در شخص ایماندار چیزی نیست جز پاسخ به کاری که کاهن انجام می دهد. در این رابطه بد نیست که این را نیز بیافزاییم که روغن زیتون باید برای نور کوبیده شود (خروج ۲۷: ۲۰)، و خود چراغدان نیز نتیجه عمل کوبیدن بود. این امر می تواند بیانگر این واقعه باشد که شفاعت مسیح در چارچوب کار ثمر بخش او بر روی صلیب بود و واژه "کوبیده" پرتوئیست از رنجهای او، از شلاقهای او که ما شفا بخشید.
سرانجام، مدت زمان روشن بودن چراغ را بررسی می کنیم. این نور باید از "شب تا صبح" روشن باشد. چراغ برای شب بود، برای شبهای بی ایمانی اسرائیل، تا هنگامی که روز بیاید و سایه ها رفته رفته محو شوند، و چراغدان طلا در مقابل خدا آراسته شود. و سالهای ملال آور تاریکی با شفاعت او که از سوی آنان رد و مصلوب گردید، شهادتی است بر جایگاه واقعی آنان. اما سرانجام او خود برای آنها خواهد بود "مثل روشنایی صبح وقتی که آفتاب طلوع نماید یعنی صبح بی ابر، هنگامی که علف سبز از زمین می روید، به سبب درخشندگی بعد از باران" (دوم سموئیل ۲۳: ۴). امید مسیحی بسیار نزدیک است؛ چراکه "شب طی شده و روز نزدیک است". اما در حالیکه در انتظار روز هستیم، چراغمان از روغن حقیقی پر باشد و دایماً برای خداوند آراسته باشد ــ تا همواره بیش از پیش بدرخشد تا هنگام بازگشت خداوند!